Klank, kleur, vorm

De geest is overal, ook in de wereld om ons heen. Binnen onze zintuiglijke waarneming zijn er dingen die wel fysiek zijn, (dat is, zintuiglijk waarneembaar) maar niet materieel. Klanken, kleuren en vormen hebben fysieke dragers nodig om zintuiglijk waarneembaar te worden, maar zijn zelf geen materie. Ze bemiddelen allemaal een bepaalde inhoud, maar ook ten opzichte dáárvan hebben ze een zelfstandig bestaan. Vorm, kleur en klank vormen een autonoom tussengebied tussen geest (inhoud) en materie (de natuur). Dankzij dit tussengebied kunnen we vrij zijn en in vrijheid onze menselijkheid vorm geven.

Een bloem is wel het resultaat is van een aanraking vanuit het astrale, maar heeft zelf geen gevoelens die ze uitdrukt (zoals een dier, als het schreeuwt). Een kristal kan 'groeien', en een ordening vertonen die niet uit de materiële wereld afkomstig kan zijn, maar een kristal leeft niet (het 'levende' werkt van buitenaf erop in).Op dezelfde manier zijn kleuren, klanken en vormen het resultaat van een zelfloze expressie, die laat zien hoe de dingen ZIJN. Kleur, klank en vorm kun je zien als een beeld van de heilige Drieëenheid: vader (vorm), zoon (klank) en kleur (heilige Geest). Er zijn natuurlijk nog meer soorten zintuigindrukken (warmtezin, denkzin tastzin, gedachtezin, bewegingszin, evenwichtszin etc)., maar deze drie zijn zowel uiterlijk waarneembaar (objectief-gegeven) als lichaamsvrij. Ze vormen een mooie kern of uitgangspunt om te werken met zintuigindrukken.

Kleur, vorm en klank hebben bepaalde kruisverbanden. Schilderen gaat over beeldvorming, maar door met kleur te leren werken ontwikkel je een vermogen dat nog het meest lijkt op "luisteren" (invoelen). Muziek maken gaat over klank, maar door met klank te werken wordt juist je beeldvormende vermogen ontwikkeld. Deze wisselwerking zie je weerspiegeld in de talloze afbeeldingen van de Madonna met kind (wisselwerking tussen Zoon en Heilige Geest)..Vorm verwijst echter op elk niveau (geestelijk of materieel) naar zichzelf - een weerspiegeling van de vaste onveranderlijkheid van de God-vader. In de vormwereld zijn wel heel veel verschillende niveaus aan te brengen - er zijn platoonse of geometrische vormen, vorm als weerslag levensprocessen, vorm als een spoor van innerlijke beweging, vorm die vanuit de periferie ontstaat, etcetera. Het zelfstandig leren lezen hiervan is moeilijker dan het krijgen van bewustzijn in het werken met kleur of klank.

In de kunst kun je dit soort onderzoek doen om jezelf kunstzinnig te vormen, en jezelf te ontwikkelen, maar je kunt het als kunstenaar ook gebruiken om je werk meer zeggingskracht te geven. Verder denk ik dat je vanuit dit soort van onderzoek nieuwe vormen van wetenschap kunt ontwikkelen. (voorbeelden: Hans Jenny, Masaru Emoto). Klik hier voor een demonstratiefilmpje (klank maakt vorm).

Zelf heb ik niet alleen maar kleuronderzoek gedaan, die ontwikkeling liep parallel aan een tijd van intensief werken met klank en vorm. Ik denk ook dat dat goed is voor een evenwichtige ontwikkeling. Het voorkomt dat je alles alleen door de bril van je eigen vakgebied gaat zien ('alles is kleur'). Het bestuderen van vormwerkingen is zowiezo nuttig voor een schilder (of je nu realistisch of abstract werkt), maar als je ook met klei werkt krijg je meer gevoel voor aardse verhoudingen (zwaartekracht, evenwichtsgevoel). Werken met klank scherpt het gevoel voor kwaliteiten, werken met muziek geeft gevoel voor kwaliteiten en (getals)verhoudingen (ik heb erdoor leren hoofdrekenen). Er is een vrij directe relatie tussen de wetmatigheden in kleurwerkingen (verdieping, contrast, interval etc) en de harmonie van de klankwereld. Schilders die ook muziek maken, hebben vaak een prettig soort harmonie en ruimtewerking in hun schilderijen. In het kunstzinnig onderzoek zijn er twee fasen: eerst onderzoek je je idioom zelf (kleur, klank, vorm). Als je dat kent kun je ze als gereedschap gebruiken, om er andere dingen mee te onderzoeken.

Ook de ordening van de natuur wordt op een nieuwe manier zichtbaar als je haar benadert vanuit vorm-kleur-klank. Dit wordt vooral duidelijk als je kruisverbanden gaat zoeken: klanken omzetten in een (innerlijke) beeld, kleuren vertalen in klank etc.Klank is een directe uitdrukking van innerlijkheid (luister maar eens goed naar een hond of kat). Kleur heeft meer te maken met de ordening van de wereld in natuurrijken, is daar een beeld van. Bijvoorbeeld: de kleur van een bloemetje geeft aan voor welke organen de plant genezend kan zijn (blauw-paars: longen - oranje: lever).

Vormen zijn een heel directe uitdrukking van de wils- of gevoelsgebaren die de dingen zelf maken, maar vorm is ook gestolde klank (zie hiernaast). Het werken met gebaren (eurithmie) kan een belangrijk medium zijn om de verschillende gebieden met elkaar te leren verbinden. Het schept een verbinding met je lichamelijkheid. Je lichaam is de verbindende factor van al deze verschillende zintuiggebieden. Een goed contact met je lichaam is onontbeerlijk, enerzijds om gegrond te blijven, tegelijkertijd ook om de subtielere lagen van de waarneming in te kunnen komen.

Voor meer info over werken met klank en vorm, kijk op de site van www.runework.com